จากดินลูกรัง สู่มัดย้อมสีธรรมชาติ

จากบ่อดินสู่สีย้อมผ้าธรรมชาติ ณ พัทลุงดีจัง สวนยางยิ้ม

สายฝนตกลงมาพัดพากลิ่นหอมของดินให้ลอยมาเตะจมูก (เอ๊าซ์ Ouch ! ! )
เมื่อพูดถึง “ดิน” คงไม่มีใครที่จะไม่รู้จัก เพราะเราเดินเหยียบทุกวัน (ซึ่งบางที่อาจจะไม่มีดินให้เหยียบแล้ว ยักไหล่เบาๆ) แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่าใต้พื้นที่เราเหยียบนั้นคือ ดิน

ดินมีประโยชน์มากมาย เช่น เป็นที่อยู่อาศัยของสิ่งมีชีวิต ปลูกพืชปลูกผัก เป็นแหล่งเก็บกักน้ำ และบางครั้งนำมาเป็นวัตถุดิบทำเครื่องปั้นดินเผา ก็นั่นแหละเพราะว่ามีดินเราถึงมีอาหาร มีต้นไม้ มีของกินของใช้อยู่อย่างทุกวันนี้ “ดินดี มีชัยไปกว่าครึ่ง (เฮ้!) ”

อย่างที่บอกข้างต้นว่าดินมีสารพัดประโยชน์ และแน่นอน…วันนี้ก็จะมาบอกประโยชน์อีกหนึ่งอย่างของดิน ซึ่งอาจจะเป็นเรื่องที่ใครหลายคนรู้อยู่แล้วหรืออาจจะเป็นเรื่องใหม่สำหรับใครบางคนก็เป็นได้ กับเรื่องราวการเดินทางของดินจากที่ทับถมกันมาเป็นล้าน ๆ ปีสู่การเป็นสีย้อมผ้าธรรมชาติใน

“How to การทำผ้ามัดย้อมสีดิน: จากดินลูกรังสู่สีย้อมผ้าธรรมชาติ พื้นที่นี้ดีจัง…พัทลุงยิ้ม”

สวนยางยิ้มพัทลุง อยู่ในพื้นที่ชุมชนบ้านเกาะทัง ต.นาโหนด จ.พัทลุง (ใกล้ ๆ สวนยางยิ้มของป้าป้อม) จะมีบ่อลูกรังขนาดใหญ่อยู่ 2 บ่อซึ่งเกิดจากการขุดหน้าดินเพื่อนำไปใช้ทำถนนหรือปูพื้นสร้างบ้านใหม่ และพอหน้าดินถูกขุดลึกลงไปสิ่งที่เห็นนั้น คือ ชั้นสีของดินที่ไล่ระดับเฉดสีกันตั้งแต่ชั้นบนสีส้มเข้มถึงชั้นล่างสีเนื้ออ่อน (ดินในแต่ละพื้นที่จะให้โทนสีที่แตกต่างกัน) เมื่อเจอบ่อดินที่ต้องการแล้ว มาเริ่มขึ้นตอนการทำผ้ามัดย้อมสีดินกัน

1. การเตรียมสีดิน

เริ่มจากขั้นตอนขั้นที่ 1 การเก็บดิน เตรียมพลั่ว ถุงมือ และถุงใส่ดินให้พร้อม เมื่อไปถึงบ่อดินให้เลือกสีดินที่ต้องการแล้วใช้พลั่วตักดินใส่ถุง

ขั้นที่ 2 เทดินใส่กะละมัง ใช้พลั่วบดดินให้ละเอียดแล้วคัดแยกดินที่เป็นก้อนๆ ออกเพื่อ เตรียมพร้อมสำหรับการนำไปหมักกับน้ำเปล่า

ขั้นที่ 3 ใส่น้ำเปล่าให้ท่วมดินขึ้นมาประมาณ 1-1.5 นิ้ว แล้วใช้มือขยำดินกับน้ำให้ผสมกัน หมักทิ้งไว้อย่างน้อย 2 ชั่วโมง (หรือ 1 คืน) ระยะที่รอเขา(ดินหมัก) ไปมัดลวดลายกันดีไหม

2. การมัดลายผ้า

การมัดหรือออกแบบลวดลาย มีอุปกรณ์ที่ต้องใช้เป็นหนังยาง ผ้าขาว (หรือเสื้อผ้า)
แผ่นไม้รูปทรงต่างๆ ถุงพลาสติก ก้อนหินลักษณะต่างๆ และกรรไกร ซึ่งการมัดลายมีหลักสำคัญ คือ พื้นที่ที่โดนรัดไม่ว่าจะเป็นก้อนหิน แผ่นไม้ หนังยาง หรืออื่น ๆ เอาไว้จะเป็นพื้นที่ที่ไม่โดนสี

มาดูตัวอย่างการมัดลายผ้า

1) ลายก้นหอย ให้กางเสื้อออกแล้วใช้มือจีบตรงกลางเสื้อ ม้วนเสื้อจากจุดกึ่งกลางตามเข็มนาฬิกาไปเรื่อย ๆ จนทุกด้านของเสื้อเข้าหากันเป็นวงกลม จากนั้นใช้หนังยางรัดผ้าไว้ไว้ตามภาพ

2) เสื้อมัดย้อมลายริ้วแนวตั้ง เริ่มจากพับชายด้านล่างขึ้นไปจนสุด (พับแบบใบพัด) แล้วใช้หนังยางรัดให้เป็นปล้อง ๆ ความยาวตามที่ต้องการ

3) เสื้อมัดย้อมลายจุด จับเสื้อขึ้นมาแล้วใช้หนังยางมัดเป็นปมตามจุดที่ต้องการ ดังภาพ

ที่มา : Phattaratida Srimontree61

3. การย้อมสี

นำผ้าที่มัดลายเรียบร้อยไปใส่ในน้ำเปล่าเพื่อล้างแป้งหรือสิ่งที่อยู่ในผ้าออก จากนั้นใส่ลงไปในถังสีดินที่หมักไว้ ให้จมลงไปทั้งหมด แช่ไว้ประมาณ 2-3 ชั่วโมง (รอ รอ รอ )

4. การแกะลาย

ขั้นที่ 1 เมื่อครบเวลาให้นำผ้าขึ้นมาล้างน้ำเปล่า 2-3 รอบ
ขั้นที่ 2 ใช้กรรไกรหรือคัดเตอร์ตัดยางที่มัดไว้เพื่อคลี่ผ้าออก จากนั้นนำไปผึ่งลมตากแดดให้แห้ง

5. การใช้งาน

ก่อนใช้งานให้นำไปซักด้วยน้ำเปล่าจนสีน้ำซักผ้าเป็นธรรมดา แล้วแช่น้ำยาปรับผ้านุ่มไว้ประมาณ 2-3 ชั่วโมง (เป็นอันเสร็จสมบูรณ์)

ตัวอย่างการย้อมผ้าจากดิน เป็นเพียงเสี้ยวหนึ่งของพื้นที่นี้ดีจัง….
แต่ถ้าอยากรู้ว่าพัทลุงยิ้มมีพื้นที่ดีจังเป็นยังไง ลองไปเที่ยว ไปเรียนรู้ดูสักครั้ง…
แล้วจะรู้ว่า “ดีจัง” มัน “ดีจริง”….

ดูภาพบรรยากาศย้อนหลังก่อนไปได้ที่

Facebook : ระเบิดสุข-พัทลุงยิ้ม พื้นที่นี้ดีจัง